Кўп асабийлашиш

Ва алайкум ассалом . Ушбу маьлумотлар сизга асқотади деб ўйлайман:
Инсон организмида кўплаб учрайдиган касалликларнинг бир қатор турлари асаб тизимининг иш фаолиятига боғлиқ. Инсон танаси чарчаганда, уйқусизлик ҳолати рўй берганда, уйқусизлик ҳолати рўй берганда ҳамда асаб тизимига салбий таъсирлар ўтказилганда бир қатор касалликлар артеросклнроз, ақл фаолиятининг ёмонлашиши, иштаҳа бузилиши, тез-тез толиқиш, шамоллаш ва бошқалар келиб чиқади. Асаби яхши одамни саломатлиги яхши, иродаси кучли киши деб айтишади. Зеро, асаб ички органлар фаолиятига катта таъсир кўрсатади. Маълумки, бош мия фаолияти ички органларга таъсир этиб туради. Айниқса, изтироб чеккан, ғамгин кишилар доимо юрак безовталанишидан, юрак атрофидаги оғриқдан шикоят қилишади. Бир оғиз ноўрин сўз асаби сезгир кишиларга тез таъсир этиб, олам ўзини дарҳол ёмон сеза бошлайди, юраги безовта бўлибгина қолмай, қўл-оёқлари бўшашади, ичи титраб кетади. Шу билан бирга, ички органлар фаолияти бузилади, қонда қанд миқдори ошиб кетади, оғиз қурийди, дармонсизлик ва шунга ўхшаб бир қанча ўзгаришлар рўй беради. Асабни сақлаш борасида Жалолиддин Румий шундай деган:-“Бир оғиз сўз билан ҳам бўғиш, ҳам тўзиш мумкин. Қудратингдан айланай сўз”! Яна айтганки:-“Табассум чеҳрага улуғворлик беради, дилни равшан қилади, қалбга ором бағишлайди. Табассум кўнгилларни яшнатувчи кучдир”. Шуни унутмаслик керакки, киши ташқи муҳитдаги ёмон таъсирга қанчалик сезгир бўлса, организмнинг юқумли касалликларга нисбатан чидами шунчалик пасайиб кетади. Натижада киши ҳар хил касалликларга тез чалинадиган бўлиб қолади. Баъзан оғир стресс, об-ҳаво, қуёш нури, иссиқлик, совуқлик ҳар хил ранглар шовқин-сурон, мусиқа ва ҳоказолар ҳам инсон асабига салбий таъсир этади. Бу холат 2 хафта, айрим кишиларда эса 1 ойдан кейингина тикланади. Баҳорги толиқиш ёки мадорсизлик организмда органик моддалар етишмаслигининг оқибати бўлиши мумкин.
Даволаш услублари:
Ҳалқ табобати ва илмий тиббиёда асаб тизими ва бошқа тизим касалликларининг олдини олишда, даволашда диёримизда ўсаётган турли хил мева-сабзавотлар айни шифо бўлади. Шулардан баъзиларни келтирамиз.
Исмалоқ (чўчқатикан). Бу ўсимликнинг барглари, уруғи ва илдизи шифобахш ҳисобланади. Исмолоқ баргининг қайнатмаси асаб тизими бузилганда тинчлантирувчи восита сифатида ичиб турилади. Қайнатма тайёрлаш учун 1 ош қошиқ миқдорида барг уқаланмаса олиниб, 200 г сувда 10 дақиқа қайнатилади, кейин 1 соат давомида тиндириб қўйилади. Сўнг докада сузиб, шарбатидан ярим пиёладан кунига 3 маҳал ичиб турилади.
Лимонўт (Мелисса лекарственная ): ўлкамизда ўсувчи юзлаб хосиятли гиёҳлар орасида бу ўсимликнинг шифобахш хусусиятлари, айниқса, асабни тинчлантириб, юрак ўйноғига хотима беради. Иштахани очади. Айни баҳор дамлари лимонўтнинг мурғак кўкатларидан ва бошқа кўкатларни аралаштириб, кўкатли чучвара, кўксомса тайёрлаб, истеъмол қилиш мақсадга мувофиқ бўлади. Булардан ташқари ундан дамлама тайёрлаш учун, оғзи ёпиладиган идишга 2 ст қайнаб турган сув қуйиладида, ўсимликнинг майдаланган ер устки қисмидан ёки баргидан 8 чой қошиқ солиб 4 соат дамлаб қўйилади. Сўнгра докадан сузиб, кунига 4 маҳал ичиб турилади.
Банги девона (дурман обыкновенный): Ўзбекистоннинг деярли ҳамма вилоятларида учрайди. Бўйи 100-200 смгача етадиган ҳидли ўсимлик. Гули оқ меваси чаноқ тиканлар билан қопланган. Ўсимликнинг хамма қисми захарли. Ўсимликнинг барги асаб касалликларида тинчлантирувчи восита сифатида ишлатилади. Ўсимликнинг барги ўраб чекилади ёки хидланади. Дамламалари ванна қабул қилишда ишлатилади.
Бўтакўз (Василёк синниё): бу ўсимлик ҳамма ерларда, гулзорларда ўсади. Бўйи 40-80 см.гача етади, гуллари тилсимон кўкрангда. Асаб касалликларида бўтакўз ўсимлигининг гулидан дамлама тайёрлаб ичиш тавсия этилади. Гулидан дамлама тайёрлаш учун, оғзи ёпиладиган идишга 1 стакан қайнаб турган сув қуйиб, майдаланган тилсимон гулидан 1 чой қошиқ солинади ва 1 соат ламлаб қўйилади. Сўнгра докалан сузиб кунига 3 маҳал овқатдан олдин чорак ст ичиб турилади. Асаб тизими фаолиятини яхшилаш ва унинг мустаҳкамлигини ошириш мақсадида В1, В2, В6 каби дори-дармонларга бой гўжа оши, арпа нони, қўй гўшти, пишлоқ, тухум, карам, балиқ, қовоқ кабиларни истеъмол қилиб туриш тавсия этилади. Асабийлашиш оқибатида юраги ўйнаб бошлаган аёл киши ярим кг лимонни қирғичда қириб, асал билан аралаштириб эрталаб ва кечқурун овқатдан олдин 1 қошиқдан истеъмол қилиб турса шифо бўлади.
Қаттиқ хафагарчилик оқибатида бош оғриғига чалиниб қолган хотин кишига, ётар олдидан 1 қошиқ шакарни сув билан ичиш, ёнғоқ майиз ва пишлоқни ҳар куни истеъмол қилиб турилса асаб толалари яхшиланади, одам чарчашдан бош оғриғидан халос бўлади, юрак мушаги мустахкамланади, жигар касалликлари барҳам топади.
Бир ўтиришда 30 г ёнғоқ, 20 г пишлоқ, 20 г майиз истеъмол қилиш етарлидир.
Асаби касал гўдакни тоғдаги салқин жойдан олинган пичанни қайнатиб шунинг сувиди чўмилтириш керак.
Асаб бодига чалинган беморга, оғриган жойларга милтиқ мойи ёки қўй ёғи суртиб кейин офтобда яри соат тобланиб ётиш буюрилади. Олма билан ичилган чой (олма чой) аъзоларни мустахкамлайди, иштаха қўзғатади, кишини бардам қилади, кайфиятни кўтаради.
Карафс (Сельдерей пахучий): ўзбек пазандачилигида кенг ишлатиладиган кўкатлардан бири. Биз уни сельдерей деб атаймиз. Карафс аъзоларда кечувчи модда алмашинуви жараёнига ижобий таъсир кўрсатади, иштха очади, асаб тизимларини мустаҳкамлаш хусусиятларига эга. Неъмат таркибидаги калий одамларнинг юрак қон томир тизимларига ижобий таъсир кўрсатса, магний асабга фойдали, темир эса қон туғдирувчи омил хисобланади. Карафс ёши улуғ кишилар аъзоларида туз, сув мутаносиблигини яхшилайди, семиришдан ҳам асрайди.
Асаб касаллигини даволашнинг турли йўллари топилган бўлиб, шулардан бири рус мусаввири Поленов 1895-йилда ўз дўсти левитанга асабийлашининг давоси, сифатида айни эриётган қордан ҳосил бўлган озондан тўйиб нафас олишни буюрган. Асосий дори-дори-дармон бу тоза хаво муздеккина сув, белкурак, арра ва болталигини таъкидлаган. Жалолиддин Румий айтганки ҳар нарсани аралаштириб еявериш ҳам касалликка олиб келади. “қовин бирга емагин асал, гар есанг албатта бўлурсан касал”. Яна айтганки “инсоннинг моҳияти тилнинг айланмасида яширингандир, яна бир кишининг ақллими, нодонми ёки жохилми экани, унинг сўзлаган сўзидан”, деган. Ҳар ким сабр қилса Аллоҳ уни яхни ниятларга етказади.
Ўрик: қон хосил бўлишини жуда яхшилайди, ўт хайдаш, иситмани тушириш ва ични равон қилиш ҳусусиятига эга. Пархез озиқланишда гипо ва авитаминозли болалар ҳамда хомиладор аёлларга анемияда, кўз хиралашганда, юрак томир тизими ва меъда ичак касалликларида жуда фойдали.
Ҳалқ табобатида ўрик қазиятда меъда-ичак йўли касалликларида, кўз нури пасайишида неврозларда юрак ва ўпка касалликларида жуда фойдали.
Узум: одамга қуввват бахш этадиган неъмат, асаб чарчаганда камқонликда, сил касаллигида умуий қуватлантирувчи сифатида бебахо. Натуроза препарати ўткир қон йўқотишларида, коллапсда, шокда қўлланилади. Аммивит ( табий неъматлардан олинади)
препарати кислотали ишқорий мувозанатни меёрлаштириш хусусиятига эга, осмотик,
қоннинг реологик хусусиятига эга, осмотик, онкотик, гидростатик босимни кўтаради, қоннинг реологик хусусиятларини яхшилайди, тромбозлар ҳосил бўлиши хавфиникамайтиради. Юрак-томир касалликларида, иммунитет пасайганда, анемияларда, сил касаллигида, гепатитларда, моддалар алмашинуви бузилганда, В авитаминозларида жуда яхши. Озиқли витамин конценранти ва даво воситаси кўринишида чиқарилади. Домий радиоактив нурланиш манбаида ишловчи одамларда антимутаген реакцилар хавфини камайтиради, радиацияга турғунликни босишга ёрдам қилади, организм тонусини ёрдам қилади, организм тонусини оширади, жинсий фаолиятини ошириш қобилиятига эга.
Исириқ: кўп йиллик ўтсимон жуфт барглар оиласига мансуб ўсимлик. Марказий асаб тизимига қўзғатувчи таъсир кўрсатади, бош мия қон томирларини кенгайтиради. Пеганин алколоиди қувватбахш, ични равон қилан, ўт ҳайдаш хусусиятига эга. Исириқ таркиби асосида олинадиган гармин гидрохлорид препарати Паркинсон касаллигида, эпилепсияда, бош мия яллиғланиши, титроқли фалажликда ухлатувчи дори сифатида қўлланилади; пеганин гидрохлорид миопатия ва миастеничларни даволашда маслаҳат берилади.
Ҳалқ табобатида исириқ, ревматизм, аллергия, ангина, тез чарчашда, бронхиал астмада, гриппда қўлланилади.
Анор: анорнинг ҳамма турлари гипертония касаллигида, зангла(цинга)ва гастритда жуда дойдали.
Ёнғоқ: гипо ва авитаминозларда, организмда темир, кобальт тузлари танқис бўлганда парҳез овқат сифатида жуда фойдали. Қувват бахш этади, гипертония касаллиги ва астеросклерозни даволашда ва профилактикасида қўлланилади.
Қовун: парҳез овқат сифатида бош мия ва юрак қон-томирлари атеросклерози бор касалларга, анемияларда, ич қотишишида, бавосилда, буйрак касалликларида яхши, буйрак ва сийдик қопида тошларни ҳайдаш хусусиятига эга.
Кийик ўти: сийдик ҳайдовчи восита. Барглари ва гулларидан тайёрланган дамлама иштаҳани очади ва овқатнинг ҳазм бўлишини яхшилайди. Барглари ва гулларида тайёрланган чой асаб тизимини тинчлантиради, қандли диабетда ҳам яхши.
Дамлама: 1 ош қошиқ кийик ўти устига 0,5 л қайнаган сув қуйиб, паст оловда 2 дақиқа давомида қайнатилади, совутиб, чой ўрнида ичилади.
Кашнич уруғи: ҳалқ табобатида кашнич гипертония касаллиги, атеросклероз, йўталда қўлланилади: 1 чой қошиқ майдаланган кашнуч уруғига 1 стакан қайнаган сув қуйиб дамлаб кун давомида ичилади.
Сабзи: сабзи шарбати организмнинг инфекцияларга қарши чидамини оширади, асаб тизимини мустаҳкамлайди, углеводлар алмашинувини, озиқ моддаларнинг сўрилишини яхшилайди.
Даукарин: атеросклерозда, коронар етишмовчиликда, стенокардияда, анемияда, жигар ва буйрак касалликларида қўлланилади.
Оқ тут: қувватбахш ва касалликлардан ҳимояловчи таъсирга эга, гипохром анемияда кенг қўлланилади.
Қовоқ: кучли склерозга қарши, сийдик ҳайдовчи, гижжаларга қарши, ичаклар перистальтикасини яхшилайдиган восита. Қовоқ гипертония касаллигида, атеросклерозда меъда-ичак йўли касалликларида, падаграда, яхши ёрдам беради, гижжа хайдайди.
Юқорида келтирилган ўсимлик ва озиқ моддаларни қўллаш асаб касалликлари билан хасталанган беморларни комплекс даволаш муолажаларини тўлдиради ва яхшилайди. Бу неъматлардан фойдаланишда шифокор билан маслаҳатлашиш керак