Мустақил фикр

– Ва алайкум ассалом! Мустақил фикр ўзи нима дегани? Қандай инсонлар мустақил фикрга эга бўладилар? Мустақил фикрли инсон ва ўзига ишонган инсонни бир-бирига ўхшаш десак бўладими? Мисол тариқасида қарайлик. Чемпион бўлган спортчи ўзининг спорт турида мустақил фикрга эгами? Ёки ўз ишининг устаси бўлган чинакам мутаҳассис хирург мустақил фикрга эгами? Албатта эга. Аксинча бундай спортчи чемпион ҳам бўла олмасди ва хирург ҳам ўта жавобгарликни талаб этадиган ишни қила олмасди. Албатта мустақил фикрга эга киши ўзига ишонган инсон десак адашмаймиз. Негаки нима қилаётганини жуда яхши билади. Яъни маълум билимга эга. Демак мустақил фикрли бўлиш учун билим керак экан. Сиз танлаган касбингизни чуқур ўргансангиз демак ўз ишингизнинг устаси бўласиз. Демак бу касбингизда иш борасида мустақил бўласиз. Ўзингизнинг қилаётган ишингизда ишончингиз катта бўлади. Ёки минбарга чиқиб гапиришингиз керак бўлса сиздан талаб қилинадиган нарсалар бу ўз нутқингизни устидан тинмай ишлашингиз ва минбарга чиқиб гапиришингиз керак бўлган нутқингизни жуда яхши билишингиз керак. Демак “БИЛИШ”. Албатта инсон кўп нарсаларни билсада ҳар доим ҳам ўзига ишонган киши бўлиб баралла гапиравермаслиги ҳам мумкин. Бундай ҳолатда мустақил фикрлик ва ўзига ишонган инсон бўлиш учун бир оз бажариши керак бўлган техникаларни билиб амал қилса етарли. Яъни билган билимларига асосланиб уларни ўзида сақламай, миясида ўзи билан ўзи диалог қилавермай бу билимлари орқали бировларга ёрдам беришдир. Одамларга ёрдам берар экансиз, тез-тез мулоқотлар қилар экансиз уларнинг миннатдор кўзларига қараганингизда қилаётган ишингизда янада дадиллик, янада ишонч ҳосил қиласиз. Психология илми яна бир техникани ўргатади. Шу вақтгача сизни мамнун қилган ишларингизни бир дафтарга ёзиб юриш. Буни ҳеч кимга кўрсатмаган ҳолда ўзингизга дадилликни йўқотгандек бир ҳис пайдо бўлганида ўқиб қўйиш керак. Хато қилиб қўйишдан қўрқманг. Чунки инсон қилган хатоларидагина ўрганади, тажрибаларга эга бўлади ва тўғри йўлни топа олади. Гапираётганингизда ҳам нотўғри гапириб қўйишдан ҳам қўрқманг. Чунки гапирмасангиз қилаётган ишларингизни қай бири тўғри ёки нотўғри эканини тажрибалик инсонлардан эшита ололмайсиз. Фақат хато иш билан гуноҳ ишни фарқлашни ва нотўғри гап билан бемаъни гапларни фарқлаб мулоҳаза қилишни эсингиздан чиқазманг. Сиз ўзига ишонган мустақил фикрга эга бўлган инсонларнинг тарихи ёзилган китобларга кўп мурожаат этишингиз мумкин. Мисол учун Пайғамбаримиз алайҳиссалом ҳаётлари ва бошқа пайғамбарлар тарихини, саҳобалар тарихини, катта олиму уламолар ҳаётлари тарихини. Бу илмлар сизга ўзингизга бўлган катта ишончни ва мустақил фикрлиликни ҳосил қилади.  Валлоҳу аълам!