– Ва алайкум ассалом!
Аъзоларни кўчириш ҳақида
Аллоҳнинг Ўзига ҳамдлар бўлсин!
Ортларидан набий йўқ зотга салавотлар бўлсин!
Ислом Фиқҳи Академияси Маккаи Мукаррамада, Робитанинг биносида 1405 ҳ.с. 28 рабиъус соний – 7 жумодул аввал (1985 йил, 19-28 январь) кунлари бўлиб ўтган саккизинчи мажлисида бир инсоннинг аъзосини олиб, ўша аъзоси ишдан чиққан ва ёрдамга муҳтож бошқа инсонга қўйиш ҳақидаги масалани кўриб чиқди. Бу иш янги тиббий илм ва жиҳозлар воситасида бажарилади.
Мазкур масалани кўриб чиқишни Робитанинг АҚШдаги ваколатхонаси Ислом Фиқҳи Академиясидан илтимос қилган эди.
Ислом Фиқҳи Академияси бу масала бўйича фазилатли устоз, шайх Абдуллоҳ ибн Абдурраҳмон Бассом тайёрлаган илмий баҳсни кўриб чиқди. Ундаги фикрлар, уламоларнинг айтган гаплари ва далилларини диққат билан ўрганди.
Муноқаша ва фикр алмашувлардан кейин Ислом Фиқҳи Академияси бир овоздан қуйидаги қарорларни қабул қилди:
Тирик инсоннинг жисмидан бир аъзони олиб, унга муҳтож бошқа бир инсоннинг ҳаётини қутқариб қолиш ёки асосий аъзоларидан бирининг вазифасини қайта тиклаш мақсадида унга қўйиш жоиз амалдир. Бу билан аъзоси олинган одамнинг инсоний эҳтироми пасаймайди. Бунда катта фойда, яхши ёрдам бор. Бу иш қуйидаги шартлар асосида бўлса, шариатга мувофиқ бўлади:
1. Аъзосини бераётган шахс оддий ҳаёти издан чиқадиган равишда зарар тортмаслиги шарт. Чунки шариат қоидаси бўйча, «Зарарни ўзига ўхшаган зарар ёки ундан зиёда зарар билан кетказилмайди». Агар аъзосини тақдим қилган шахсга зарар етадиган бўлса, ўзини ҳалокатга ташлаш бўлади ва бу шариат бўйича мумкин эмас.
2. Аъзони бериш ихтиёрий равишда, мажбурлашсиз бўлиши лозим.
3. Аъзони кўчириш беморни даволаш учун ягона восита бўлиши, бошқа иложнинг имкони бўлмаслиги шарт.
4. Аъзони кўчириш ва ўрнатиш одатда муваффақият билан амалга ошишига ишонч тўлиқ бўлиши керак.
Шунингдек, қуйидаги ҳолатлар ҳам шариат бўйича жоиз ҳисобланади:
1. Муҳтож бемор учун ўлган одамнинг аъзосини олиш. Ўлган одам шариат қоидасига тўғри равишда ва ўзи тириклигида рози бўлганлиги шарти билан.
2. Муҳтож инсонга ҳалол ва сўйилган ҳайвоннинг, зарурат юзасидан бошқаларининг ҳам аъзосини олиб қўйиш жоиз.
3. Инсоннинг ўз жисмидан бир бўлагини олиб, ўзига ўрнатиш ҳам жоиз. Мисол учун, териси ёки суягидан бир бўлагини олиб, бошқа керакли жойга қўйиш.
4. Турли маъдан ва моддалардан қилинган сунъий нарсаларни инсон жисмига ўрнатиш ҳам жоиз. Мисол учун, бўғинлар, юракнинг клапани ва бошқалар.
(“Кифоя” китобидан)
Валлоҳу аълам!
